SISMIK KORUMA SISTEMLERI

Dünyamızda en büyük ve en çok zarara yol açan depremlerin yaşandığı iki önemli deprem kuşağından biri, Japonya’yı ve Kuzey Amerika kıtasının batısını etkileyen Pasifik Deprem Kuşağı, diğeri ise Türkiye’yi etkileyen Akdeniz  - Himalaya deprem kuşağıdır.

Avrasya - Afrika - Arap ana tektonik levhaları arasında bulunan Türkiye’nin bu büyük levhalar arasında yer alan nispeten küçük daha fazla sayıda levhadan ötürü neredeyse tamamının deprem kuşağı içinde olduğu bir gerçektir.

                                                         

 

DEPREM HASARLARI

Depremler tarih boyunca yıkıcı hasarlara ve can kayıplarına sebep olmuş doğal afetlerdir ve günümüzde büyük kayıplara sebep olmaktadırlar. Modern binalardaki tesisatların maliyeti, artık binaların toplam maliyeti içinde çok büyük oranlara varmaktadır. Soğutma grupları, soğutma kuleleri, kazanlar, klima santralleri, pompalar, hidroforlar, jeneratörler vb tesisat ekipmanları ve bu ekipmanlara bağlı boru ve kanal tesisatları ciddi bedellere mal olmaktadır. Ancak maddi kaygılardan çok daha önemlisi can güvenliğidir. Örneğin bir binadaki yangından korunma ve acil durum sistemleri, ancak tesisatlar sayesinde çalışır vaziyette olabilmektedir. Uluslararası sigorta kurumlarının yaptığı araştırmalara göre, bir deprem sonrasında meydana gelen hasarların ve kayıpların %80’e varan kısmı yangınlardan kaynaklanmaktadır. Bu sebeple binaların statik mukavemetinin olduğu kadar mekanik tesisat bileşenlerinin de sismik yüklere karşı dayanıklı olması gerekir. Özellikle yangın sprinkler tesisatı gibi hayati öneme sahip sistemlerin sismik askı işleminin özenli şekilde yapılması gerekmektedir.

 

Hasara soğutma kulesinin kaideye bağlanmamış olması yol açmıştır. İstisnasız tüm tesisat ekipmanları, hesaplanacak deprem yüklerine karşı yeterli dayanımda ve uygun yöntemlerle monte edilmelidir.	Soğutma grubu boru bağlantısında sismik tedbir alınmamış ve boru, soğutma grubu gövdesiyle birlikte koparak ayrılmış. Özellikle mekanik oda içindeki borularda sismik koruma yapılması şarttır.

 

 

 

 

Çatı tipi paket (rooftop) klima, açık yaylı titreşim izolatörlerinin üzerine yerleştirilmiş ve sismik koruma yapılmamış. Açık yaylı vb gibi sismik özelliği olmayan titreşim izolatörleri ile birlikte sismik sınırlandırıcı kullanılması şarttır.	İzolatör sismik yüklere dayanıklı seçilmemiş ve kaideye bağlanmamış.

                                                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sismik izolatörün kaide kenarına olan mesafesi yeterli değil ve bu gibi durumlarda izolatörü kaideye bağlayan cıvatanın betonu kırması kaçınılmaz olur.Kenar mesafesi ve bağlantı derinliği, sismik yüklere göre hesaplanmalıdır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DOĞRU UYGULAMA YÖNTEMLERİ 

Muntes Mühendislik olarak Türk Deprem Yönetmeliği,NFPA,IBC,FEMA ve şartnamelerde belirtilen tüm standartlara uygun sismik uygulamalar ile müşterilerimize hizmet vermekteyiz.

 

Tasarımda önemli olan faktörler;

 

Yangın ve Sıhhi Tesisat Askıları	Isıtma ve Soğutma Suyu Tesisatı Askıları	Endüstriyel Borulama Askıları
-Askı Aralıkları	-Askı Aralıkları	-Askı Aralıkları
-Kullanılan Rot ve Dübel Çapı	-Kullanılan Rot ve Dübel Çapı	-Kullanılan Rot ve Dübel Çapı
	-Termal genleşme şartları ve support tasarım	-Termal genleşme şartları ve support tasarım
	-Kayar Mesnet ve Sabit Nokta Tasarımı	-Kayar Mesnet ve Sabit Nokta Tasarımı
	-İzolasyonlu Kelepçe Seçimi	-İzolasyonlu Kelepçe Seçimi -Boru Gerilmeleri

 

Yangın Tesisatı Sismik Koruma Örnekleri

 

 

 

 

 

Enlemesine Sismik Askılama Detay

-Her hattın başına ve sonuna 1,8 mt içinde konmalıdır.

-Maksimum 12 mt aralıklar ile tüm hatta yapılmalıdır.

-Çapına bakılmaksızın bütün besleme hatları ve ana hatlar ile 2 ½” ve üzeri diğer tüm hatlara yapılır.

-Boru üst kotu ile tavan arası mesafe 15cm’den az ise uygulamadan istisnai tutulabilir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Boylamasına Sismik Askılama Detay

-Her hattın başına ve sonuna 12 metre içinde konmalıdır.

 -Maksimum 24 metre aralıklar ile tüm hatta yapılmalıdır.

-2 ½” ve üzeri diğer tüm hatlara yapılır.

-Boru üst kotu ile tavan arası mesafe 15cm’den az ise uygulamadan istisnai tutulabilir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 Yönlü Sismik Askılama Detayı

-1 metreyi aşan inişlerde dirsekten 60 cm içeride kullanılmalı

-U bolt dışında herhangi bir kelepçe ile dikey hat askılanmış ise hattın yataya dönmesinden 60 içerisinde kullanılmalıdır.

-Enine ve boyuna askılamaların çakıştığı yerde alternatif olarak kullanılabilir.

 

 

 

 

 

 

 

Branşman Sonu Sismik Askılama Detayı

- Gridsistem sprinkler tesisatlarında branşman hattındaki son askı yatay ve dikey deprem yüklerine karşı sınırlandırılmalıdır.

- Boru üst kotu ile tavan arası mesafe 15cm’den az ise uygulamadan istisnai tutulabilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Boru Demeti Sismik Askılama Detayı

- Konsol üst kotu ile tavan arası mesafe 30 cm’den az ise uygulamadan istisnai tutulabilir.  

- Konsol üzerindeki boruları ağırlığı 15 kg/m’den az ise uygulamadan istisnai tutulabilir.

 - Max12 metrede bir enine, 24 metrede bir boyuna sınırlandırma yapılmalıdır

 

 

 

 

 

 

 

 

FARKLI ISIL GENLEŞME YAPAN BORU GRUPLARI AYRI AYRI SİSMİK BAĞLANMALIDIR.

 

 

 

Havalandırma Tesisatı Sismik Koruma Örnekleri

 

 

 

 

Havalandırma Kanalı Sismik Askılama Detayı

- Kanal üst kotu ile tavan arası mesafe 30 cm’den az ise uygulamadan istisnai tutulabilir.

 - Kanal kesitinin 0,56m²’den az olduğu durumlarda uygulamadan istisnai tutulabilir.

- Max 9 metrede bir enine, 18 metrede bir boyuna sınırlandırma yapılmalıdır

 

 

 

 

 

 

 

 

Klima Santrali, Fan, Kazanlar Sismik Askılama Detayı

- Titreşim izolasyonu yaylı izolatörler ile yapılmalıdır.

- İçerisindeki fanların yaylarla şasesine bağlanması durumunda cihaz ile zemin arasına kauçuk pedler konarak titreşim yalıtımı yapılabilir.

- Sismik sınırlamada kullanılacak ürün ve tipi seçilirken devrilme riski dikkate alınmalıdır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Soğutma Kulesi, Chiller, Jeneratör Sismik Askılama Detayı

- Titreşim izolasyonu sismik sınırlandırılmış yaylı izolatörler ile yapılmalıdır.

- Cihazın yeri bina dışında bir yerde ise titreşim izolasyonu kauçuk pedlerile yapılabilir ve sismik sınırlayıcılar ile depreme karşı korunmalıdır.

- Sismik yük hesapları cihazın çalışma ağırlığına göre yapılmalıdır

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pompa Grupları–Sismik Askılama Detayı

- Titreşim izolasyonu sismik sınırlandırılmış yaylı izolatörler ile yapılmalıdır.

- Açık yaylı izolatörler de kullanılabilir. Beraberinde sismik sınırlayıcı mutlaka kullanılmalı.

- Pompanın gücü, geometrisi ve devir sayısına bağlı atalet kütlesi yapılmalı (pompa kütlesi x 1,5)

 

 

 

 

 

 

Duvara Bağlı Ekipmanlar

Duvara bağlı ekipmanlarda titreşim yalıtımı gerekmiyorsa sadece sismik yüklere uygun şekilde montaj yapılması yeterlidir.

 

                                           

 

 

Tavana Asılı Ekipmanlar

 

Tavana asılı ekipmanların, titreşim yalıtımı yapılmayacaksa katı çubuklar veya sismik halatlar ile, titreşim yalıtımı yapılacak ise sadece sismik halatlar ile yatayda ve düşeyde 45° açıyla bağlanarak sismik yüklere karşı korunmaları şarttır. Rot çubukları belirli bir uzunluktan fazla ise, burkulmaya karşı ilave profiller ile desteklenmelidir.